MẶT QUỶ - 羊角藤

Còn gọi là đơn mặt quỷ, dây đất, nhầu đó, cây ganh, khua mak mahpa (Lào).

Tên khoa học Morinda umbellata L. (Morinda scandens Roxb., Stigmanthus cymosus Lour).

Thuộc họ Cà phê (Rubiaceae).

Mặt quỷ - Morinda umbellata

A. MÔ TẢ CÂY

Dây leo có thể dài tới 10m. Lá hình trứng rộng, phía cuống hẹp lại, đầu tù hay nhọn dài 2-12,5cm, rộng 3-4cm, nhẵn hay có lông ở mặt dưới, cuống dài 3-8cm. Hoa họp thành hình đầu tận cùng, đường kính khoảng 6mm. Quả hạch dính với nhau thành hình đầu nhiều mặt, màu đỏ, mỗi hoa để lại trên quả 1 vết  tròn làm cho quả có hình thù quái dị, giống như mặt một con quỷ, mỗi hạch dài 4mm, dày 2mm, thành dai. Mỗi hạch chứa 1 hạt.

B. PHÂN BỐ, THU HÁI VÀ CHẾ BIẾN

Dây mặt quỷ mọc rất phổ biến ở những đồi có cây bụi hay rừng thưa tại nhiều tỉnh nước ta. Còn thấy mọc ở các nước nhiệt đới châu Á, Trung Quốc, Nhật Bản, châu Mỹ.

Người ta dùng lá và rễ tươi hay khô, có khi hái toàn dây và lá. Rễ đào về thái mỏng phơi hay sấy khô.

Thường dùng không chế biến gì khác. Nhưng có người sao cho hơi vàng hoặc tẩm rượu sao.

C. THÀNH PHẦN HÓA HỌC

Trong rễ chứa anthraglucozit.

Hoạt chất khác chưa rõ.

D. CÔNG DỤNG VÀ LIỀU DÙNG

Trong nhân dân ta, rễ cây mặt quỷ được dùng làm thuốc chữa mụn nhọt, mẩn ngứa. Còn có tác dụng tẩy, chữa gian sán, chữa lỵ. Ngày dùng 8-16g dưới dạng thuốc sắc.